พื้นที่8299.449 ตารางกิโลเมตร
จำนวนประชากร 388224 ครัวเรือน
ประชากรชาย 648548
ประชากรหญิง 656663
ประชากรรวม 648548
โบราณ เรียกว่า เมืองสาเกตนครแห่งอาณาจักรกุลุนทะ ต่อมาอาณาจักรกุลุนทะ ถึงคราวเสื่อม เมืองสาเกตร้างไป บริเวณรอบบึงสระมีต้นกุ่มขึ้นทั่วไป จึงเรียกบริเวณนั้นว่า “บ้านกุ่ม”

2255
(จ.ศ.1037) เมืองร้อยเอ็ด ปรากฏชื่อเมืองตามพงศาวดารในสมัยอยุธยา
- เจ้าสร้อยศรีสมุทพุทธางกูร เจ้าผู้ครองจำปาศักดินัคบุรีศรี (เดิมชื่อ นครกาละจำบากนาคบุรีศรี) โปรดให้ “จารแก้ว” ปกครอง “บ้านทุ่ง” ขึ้นต่อนครจำปาศักดิ์ จนถึง พ.ศ. 2268

2268
(จ.ศ.1087) ท้าวมืด บุตรจารแก้ว สืบต่อ (จนถึง พ.ศ. 2306)
- เจ้าสร้อยศรีสมุทพุทธางกูร ยกฐานะบ้านทงขึ้นเป็น “เมืองทุ่ง” ตั้งให้ท้าวมืด เป็นเจ้าเมือง

2306
(จ.ศ.1125) ท้าวทน น้องท้าวมืด ปกครองแทน 4 ปี (จนถึง พ.ศ. 2310)
- ท้าวเชียง และท้าวสูน บุตรท้าวมืด บาดหมางกับท้าวทน จึงไปขอพึ่งพระบรมโพธิสมภารสมเด็จพระบรมราชาที่ 3 ขอกองทัพมาปราบท้าวทน
- ท้าวทน หนีไปอยู่ ณ บ้านกุดจอก
- ท้าวเชียง เป็นเจ้าเมืองทง (ท้าวสูน เป็นอุปฮาด) ขาดจากการปกครองของนครจำปาศักดิมาขึ้นต่อกรุงศรีอยุธยา

2315
(จ.ศ.1134) พระยากรมท่า พระยาพรหม เห็นว่า “เมืองทุ่ง” มีชัยภูมิไม่เหมาะที่จะขยายเป็นเมืองใหญ่ (ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำเซ) จึงหารือท้าวเซียง และท้าวสูน
- ย้ายเมืองทุ่ง ไปตั้งใหม่ที่ดงเท้าสาร (ที่ตั้งเมืองเก่าของตำบลภูมิ)
- สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชโปรดให้ตั้ง “ดงเท้าสาร” เป็นเมือง ชื่อว่า “เมืองสุวรรณภูมิ”

2318
(จ.ศ.1137) ท้าวทน (เจ้าเมืองทุ่งคนเก่า) ขอตั้ง “บ้านกุ่ม” ซึ่งเป็นที่ตั้ง เมืองร้อยเอ็ดเก่าขึ้นเป็นเมือง
- สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช โปรดเกล้าฯ ให้ยก “บ้านกุ่ม” ขึ้นเป็น “เมืองร้อยเอ็ด” ตามนามเมืองเดิม ขึ้นต่อกรุงธนบุรี ตั้ง “ท้าวทน” เป็น “พระขัติยวงศา” เจ้าเมืองร้อยเอ็ดคนแรก (ครองเมืองร้อยเอ็ด 8 ปี จนถึง พ.ศ. 2326 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ : พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า
จุฬาโลกมหาราช

2408
(จ.ศ.1227) พระขัติยวงศา (จันทร์) เจ้าเมืองร้อยเอ็ด ขอตั้ง “บ้านลาดกุดยางใหญ่” เป็นเมือง
- พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้ยกบ้านลาด
กุดยางใหญ่ เป็น “เมืองมหาสารคาม” ขึ้นกับเมืองร้อยเอ็ด ให้ท้าว มหาไชย (กวด) บุตรอุปฮาด (สิงห์) เป็น “พระเจริญราชเดช” เจ้าเมืองมหาสารคาม

2433
(ร.ศ. 109) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้แบ่งหน้าที่ข้าหลวงเป็น 4 กอง
- เมืองร้อยเอ็ด อยู่ในบังคับของข้าหลวงเมืองอุบลราชธานี เรียกว่า
“หัวเมืองลาวฝ่ายตะวันออกเฉียงเหนือ”

2434
(ร.ศ. 110) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ทรงพระราชปรารภว่า...
หัวเมืองในพระราชอาณาเขตที่ได้แบ่งปันไว้โดยกำหนดแต่ก่อนนั้น ยังหาสมควรแก่กาลสมัยไม่...) โปรดเกล้าฯ ให้จัดการปกครองใหม่ เป็น 4 กอง
- เมืองร้อยเอ็ดอยู่ในบังคับของข้าหลวงเมืองลาวกาว (พระเจ้าน้องยาเธอกรมหลวงพิชิตปรีชากรเป็นข้าหลวงใหญ่) ตั้งรักษาอยู่ ณ เมืองนคร
จำปาศักดิ
- พระขัติยวงษา (เภา) ผู้ว่าราชการเมืองร้อยเอ็ด ถึงแก่กรรม

2435
(ร.ศ. 111) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้รวมหัวเมืองเข้าเป็นมณฑล ขึ้นตรงต่อกระทรวงมหาดไทย
- เมืองร้อยเอ็ด ขึ้นกับมณฑลลาวกาว ตั้งที่บัญชาการมณฑลที่เมืองอุบลราชธานี (ภายหลังเปลี่ยนชื่อเป็น มณฑลตะวันออกเฉียงเหนือ และต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น มณฑลอีสาน)

2455 พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้แยกมณฑลอีสานออกเป็น 2 มณฑล คือ มณฑลร้อยเอ็ดและมณฑลอุบล
- มณฑลร้อยเอ็ด มี 3 เมือง คือเมืองร้อยเอ็ด มหาสารคาม กาฬสินธุ์

2465 ให้รวบรวมมณฑลร้อยเอ็ด มณฑลอุบล มณฑลอุดรขึ้นเป็นภาคอีสานตั้งที่บัญชาการภาคที่มณฑลอุดร

2468 ให้ยุบเลิกภาคอีสานแล้วเปลี่ยนเป็น มณฑลร้อยเอ็ด มณฑลอุบล มณฑลอุดร ตามเดิม โดยมณฑลร้อยเอ็ดมีพระยาแก้วโกรพ (ทองสุข ผลพันธ์ทิน) เป็นสมุหเทศาภิบาล

2469 ให้ยุบมณฑลร้อยเอ็ด มณทลอุบล มณฑลอุดร เป็นจังหวัดร้อยเอ็ดจังหวัดอุบลราชธานี และจังหวัดอุดร ให้ขึ้นกับมณฑลนครราชสีมา
- จังหวัดร้อยเอ็ด มีมหาอำมาตย์เอก พระยาสุนทรเทพกิจจารักษ์ (ทอง จันทรางศุ) ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ด

2475 เปลี่ยนการปกครองจากระบบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ เป็นระบอบประชาธิปไตย

2476 รัฐบาลออกพระราชบัญญัติว่าด้วยระเบียบบริหารราชการแห่งราชอาณาจักรสยาม พุทธศักราช 2476
- จัดระเบียบบริราชการส่วนภูมิภาคเป็นจังหวัดและอำเภอ
- จังหวัดร้อยเอ็ด มี 9 อำเภอ คือ อำเภอเมืองร้อยเอ็ด อำเภอธวัชบุรี อำเภอเสลภูมิ อำเภอโพนทอง อำเภออาจสามารถ อำเภอพนมไพร อำเภอสุวรรณภูมิ อำเภอเกษตรวิสัย อำเภอจตุรพักตรพิมาน
- มหาอำมาตย์โท พระชาติตระการ (ม.ร.ว.จิตร คเณจร) ดำรงตำแหน่ง ผู้ว่าราชการจังหวัดร้อยเอ็ด