"พิพิธภัณฑ์บ้านเขายี่สาร เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๕๓๙ จากความร่วมมือร่วมใจกันของชาวบ้านเขายี่สารเป็นเบื้องแรก โดยต่างได้ช่วยกันเก็บรวบรวมโบราณวัตถุ , ศิลปวัตถุ จากวัดเขายี่สารและบริจาคสิ่งของต่างๆ เพื่อจัดแสดงให้ผู้ที่สนใจได้ชม ในครั้งนั้นมีพระภิกษุนักศึกษาจากคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร รูปหนึ่งกำลังจัดทำโครงงานเสนออาจารย์ผู้สอนในรายวิชาที่กำลังศึกษาอยู่ จึงได้ใช้ข้อมูลเบื้องต้นเหล่านี้ จัดนำเสนออาจารย์เป็นผลงานประกอบการศึกษาด้วย หลังจากนั้นชาวบ้านก็ได้ช่วยกันระดมทุนด้วยการบริจาคเงินและสิ่งของเพิ่มเติม พร้อมทั้งขออนุญาตจากวัดเขายี่สารใช้ใต้ถุนศาลาการเปรียญเป็นสถานที่จัดแสดง ท่านเจ้าอาวาสวัดเขายี่สาร คือ พระครูสมุทรวิสุทธิคุณได้บริจาคเงินสมทบอีกจำนวนหนึ่ง จึงได้เริ่มจัดสร้างเป็นห้องพิพิธภัณฑ์ขึ้น จากนั้นมีการตั้งคณะกรรมการขึ้นบริหารและดูแลจัดการ มีนายธนู พยนต์ยิ้ม เป็นหัวหน้าพิพิธภัณฑ์ ชาวบ้านต่างผลัดเปลี่ยนเวรกันมาเปิดให้ผู้สนใจเข้าชมโดยไม่มีค่าตอบแทนใดๆ"