พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นขุนละหารก่อตั้งเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2552 โดยนายรัศมินทร์ นิติธรรม ตำแหน่งผู้ใหญ่บ้าน ที่เริ่มจากศูนย์เรียนรู้เป็นพิพิธภัณฑ์ มีแนวคิดที่จะอนุรักษ์และสืบสานวัฒนธรรมท้องถิ่นให้คงอยู่กับท้องถิ่น และนำเอาเอกลักษณ์หรือศิลปะดั้งเดิมทางด้านภูมิปัญญามาประยุกต์ เป็นผลิตภัณฑ์ที่ร่วมสมัย สู่การเป็นเศรษฐกิจสร้างสรรค์เพื่อสร้างรายได้ สร้างอาชีพให้ชุมชนอย่างยั่งยืน โดยใช้ชื่อพระราชทานสมัยรัชกาลที่ 5 และเพื่อเป็นเกียรติแก่ผู้ก่อตั้งหมู่บ้าน พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นขุนละหาร จัดเก็บรวบรวมศิลปวัตถุหลากหลายประเภท ทั้งเครื่องมือเครื่องใช้ท้องถิ่นและของชนชั้นปกครอง ได้แก่ เครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น ถ้วยชาม ภาชนะ เครื่องครัว เครื่องจักสาน เครื่องมือประกอบอาชีพ เช่นเครื่องมือจับสัตว์น้ำ ศาสตราวุธ เช่น กริชอุปกรณ์เกี่ยวกับการแสดงนาฏศิลป์ เช่น ชุดการแสดงมะโย่ง เครื่องดนตรี โดยรูปแบบการจัดการพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นขุนละหาร แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ 1. ศูนย์เรียนรู้ เพื่อฝึกอาชีพโดยคนนำเอกลักษณ์หรือศิลปะดั้งเดิมทางภูมิปัญญามาประยุกต์เป็นผลิตภัณฑ์ อาทิ กลุ่มที่ดักนกคุ่มสานด้วยย่านลิเภา กลุ่มแกะสลักและงานไม้ กลุ่มทำกรงนกหัวจุก กลุ่มผลิตจากวัสดุเหลือใช้ กลุ่มชาชัก กลุ่มทำขนม 2. การจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์แบ่งเป็น 2 ชั้น ชั้นแรกจัดแสดงวัตถุโบราณตั้งแต่ยุคหินถึงยุค รัตนโกสินทร์ และชั้นที่ 2 แบ่งเป็น 6 ห้อง ห้องภูมิหลัง จัดแสดงเครื่องมือเครื่องใช้ เครื่องปั้นดินเผาตั้งแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ สมัยลังกาสุกะ เช่น เครื่องเคลือบดินเผา ห้องเครื่องใช้ไม้สอย จัดแสดงเครื่องใช้ไม้สอยของชามมลายูในชายแดนภาคใต้ เช่น เครื่องทองเหลือง และเครื่องปั้นดินเผา ห้องพิธีกรรม จัดแสดงแบบประเพณีพิธีกรรมของชาวมลายูในชายแดนภาคใต้ เช่น การแห่นก มะโย่ง และแม่พิมพ์ขนม ห้องสายน้ำ จัดแสดงวัสดุอุปกรณ์การประกอบอาชีพประมงทั้งน้ำจืด และน้ำเค็ม ของชาวมลายูในชายแดนใต้ ห้องศาสตราวุธ จัดแสดงและนำเสนอเรื่องราวของศาสตรวุธของชาวมลายูในพื้นที่ชายแดนภาคใต้ในอดีต เช่น กริช ดาบ ห้องนันทนาการ จัดแสดงวัสดุอุปกรณ์สำหรับการนันทนาการของชาวมลายูในอดีต เช่น ที่ดักนกคุ่ม กรงตั๊กแตนประชันเสียง