ถ้ำแห่งนี้ถือว่าเป็นถ้ำศักดิ์สิทธิ์และในอดีตเคยเป็นสถานที่พำนักของเกจิอาจารย์หลายท่าน อาทิเช่น หลวงปู่ดูลย์ อตุโล , หลวงปู่โชติ คุณสัมปันโน , หลวงพ่อเพิ่ม บารมี โรงการพัฒนาและปรับปรุงถ้ำโดย มูลนิธิลุประสงค์ ร่วมกับ วัดถ้ำไตรรัตน์ได้พัฒนาถ้ำเป็นแหล่งท่องเที่ยวนี้ ได้แบ่งโซนต่างๆ ในถ้ำ ออกเป็น 5 โซนใหญ่ๆ ดังนี้ โซนที่ 1 ซึ่งเป็นทางเข้าถ้ำ เรียกว่า “ถ้ำแก้วสารพัดนึก” โซนที่ 2 “ถ้ำพระพุทธ” โซนที่ 3 “โครงกระดูกพระฤาษี” โซนที่ 4 “ประตูมังกร” โซนที่ 5. “พิพิธภัณฑ์หินและโรงภาพยนตร์ถ้ำ”