อนุสาวรีย์เจ้าฟ้าฮ่ามกุมาร ตั้งอยู่ที่ หมู่ 7 บ้านท้องลับแล ตำบลฝายหลวงอยู่ห่างจากตัวจังหวัด 12 กม. เป็นอนุสาวรีย์ของปฐมผู้ครองเมืองลับแล เจ้าฟ้าฮ่ามกุมารพระราชบุตรในพระเจ้าเรืองไทธิราช กษัตริย์แห่งแคว้นโยนกนครเมื่องเชียงแสนได้รับโปรดเกล้าให้มาครองเมืองลับแล ทรงปกครองไพ่ฟ้าประชาชนให้บังเกิดความร่มเย็นเป็นสุขโดยทั่วกันและป้องกันขอบขันธเสมาให้รอดพ้นภัยจากการลุกลาน ของกำโภชนคร (ขอม) ชาวอำเภอลับแลได้พร้อมใจกันก่อตั้งพระรูป ซึ่งนำอัฐิพระองค์มาบรรจุไว ณ ม่อนอารักษ์ไว้เป็นที่สักการะบูชา ในคุณงามความดีของพระองค์ จึงเกิดประเพณีแห่น้ำขึ้นโฮง สักการะเจ้าฟ้าฮ่ามกุมารสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน