บ้านจะแล เป็นชุมชนชาวไทยภูเขาเผ่าลาหู่ ที่ยังคงความเชื่อ วัฒนธรรม ประเพณี และการใช้วิถีชีวิตแบบดั้งเดิม ตั้งอยู่เขตตำบลแม่ยาว อำเภอเมือง จังหวัดเชียงราย ห่างจากตัวเมืองประมาณ 18 กิโลเมตร บ้านจะแลอยู่ติดกับน้ำตกห้วยแม่ซ้าย รายรอบด้วยหมู่บ้านชนเผ่าอาข่า ลาหู่ และเมี่ยน ประวัติความเป็นมา ซุ้มดินศิลปวัฒนธรรม วิถีชีวิต ชนเผ่าบ้านจะแล เกิดจากการร่วมแรงร่วมใจของพี่น้องชนเผ่าลาหู่บ้านจะแล ในการสร้างพิพิธภัณฑ์ชุมชนขึ้นเมื่อปี2545 ชี้ให้เห็นถึงการเคลื่อนตัวของชุมชนเล็กๆ ชุมชนหนึ่ง ที่พยายามบอกเล่าเรื่องราว แสดงความเป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่า และตระหนักถึงความเป็นตัวของตัวเอง ท่ามกลางกระแสพัฒนาหลักในปัจจุบัน คล้ายคลึงกับหมู่บ้านชนเผ่าส่วนใหญ่ในประเทศไทย บ้านจะแลมีประสบการณ์อพยพจากพื้นที่เพาะปลูกของครอบครัว และถูกเรียกเป็นเขตป่าหวงห้าม หนุ่มสาวชนเผ่า หรือผู้ที่พอมีทักษะในการสื่อสารภาษาไทย ทยอยหลั่งไหลเข้าสู่เมือง เพื่อไปทำงานรับจ้างหารายได้ส่งกลับมายังหมู่บ้านของตน ไม่เพียงแต่เป็นการสูญเสียชนรุ่นใหม่ไปสู่เมืองเท่านั้น แต่ผลกระทบจากความเปลี่ยนแปลงนำมาซึ่งการขาดสะบั้นของวัฒนธรรมและวิถีชีวิตลาหู่ ด้วยความที่ต้านทานต่ออำนาจกระแสพัฒนาด้านเศรษฐกิจไม่ไหว สภาพชุมชนจึงเงียบเหงา เหลือเพียงแต่เด็กและวัยชรา เหมือนดังหลาย ๆ ชุมชนที่ผ่านประสบการณ์เหล่านี้มาแล้ว วิถีชุมชนเริ่มเปลี่ยนไป วัฒนธรรมประเพณีดั้งเดิมถูกมองว่าล้าหลัง พิพิธภัณฑ์ชาวเขาชุมชนจะแล และการจัดการท่องเที่ยวชุมชน ทางออกหนึ่ง แทนที่ชุมชนจะเป็นฝ่ายตั้งรับ รอให้กระแสวัฒนธรรมจากภายนอกเข้ามาทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลง แต่ชุมชนขอเป็นส่วนหนึ่งในการกำหนดเส้นทางวิถีชุมขน เพื่อดำรงความภาคภูมิใจ และความเป็นตัวตนของชนเผ่าตนเอง การสร้างแหล่งเรียนรู้ของคนหนุ่มสาวชนเผ่าที่เป็นผู้ถูกถ่ายทอด และเป็นผู้สืบสานทางวัฒนธรรมประเพณีดีงามไว้ ในขณะเดียวกัน ชุมชนขอมีส่วนร่วมในการกำหนดทิศทางของชุมชน ในการสร้างโอกาสทางเศรษฐกิจ เพื่อให้คนหนุ่มสาวสามารถอยู่ในชุมชน อย่างมีอาชีพ และรายได้พอที่จะพึ่งตัวเอง บนฐานจารีตประเพณีที่จะสืบทอดกันต่อไป