บ้านป่องนัก สร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2468 เพื่อเป็นที่ประทับแรมของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 7 เมื่อคราวเสด็จพระราชดำเนินมณฑลพายัพ แลเป็นที่ทรงประทับแรมของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 เมื่อคราวเสด็จพระราชดำเนินเยี่ยมราษฎรในภาคเหนือ ในปีพ.ศ.2501 คำว่า “ป่อง” เป็นภาษาคำเมือง แปลว่า "ช่อง" “นัก” หมายถึง จำนวนมาก “บ้านป่องนัก” หมายถึง บ้านที่มีช่องหน้าต่างจำนวนมาก ตัวบ้านสร้างขึ้นตามสถาปัตยกรรมยุโรปแบบคลาสสิค สมัยกรีกผสมสถาปัตยกรรมไทย มีลักษณะเป็น อาคารไม้ 2 ชั้นยกพื้้นเตี้ย มีหน้ามุขแบบ 5 เหลี่ยม จำนวน 5 มุข มีช่องลมลายฉลุที่เรียกว่าขนมปังขิง (gingerbread) หน้าต่าง เป็นบานเกล็ดไม้อยู่รายล้อมรอบบ้าน มีจำนวนมากถึง 250 บาน และมีช่องหน้าต่างกว่า 469 ช่อง มีบันไดจำนวน 2 บันได ได้แก่ บันไดด้านหน้าสำหรับเจ้านาย ส่วนบันไดด้านหลัง สำหรับข้าราชบริพาร ภายในบ้านป่องนักได้มีการแสดงเรื่องราวความเป็นมาของจังหวัดลำปาง และศิลปวัฒนธรรม ตลอดทั้งอาวุธยุทธภัณฑ์สมัยสงครามโลกครั้งที่ 2 และเครื่องใช้สมัยสงครามและของทหารกล้าในอดีตในแต่ละสมรภูมิ อีกทั้งเครื่องใช้ส่วนพระองค์อีกจำนวนหนึ่ง ภายในบ้านยังคงสภาพงห้องทรงงาน ห้องเสวย ห้องบรรทม ซึ่งยังคงเก็บรักษาไว้อย่างดี เพื่อให้คนรุ่นหลังได้ศึกษาและเกิดความภาคภูมิใจ กองทัพบกให้ความสำคัญกับบ้านป่องนัก ที่เป็นสมบัติล้ำค่าและความเกี่ยวเนื่องกับประวัติศาสตร์ของมณฑลพายัพ จึงได้ขึ้นทะเบียนเป็นพิพิธภัณฑ์ทหาร และมอบหมายให้มณฑลทหารบกที่ 32 ดำเนินการดูแลสมบัติอันล้ำค่านี้ร่วมกับชาวจังหวัดลำปางและชาวไทย ในการบูรณะปรับปรุง ซ่อมแซม ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากทุกภาคส่วน ให้ “บ้านป่องนัก” มีความงดงามและคงสภาพเดิมไว้ทุกประการ เพื่อเป็นสถานที่ที่รวบรวมข้อมูล และเป็นแหล่งศึกษาเรียนรู้ด้านประวัติศาสตร์ อันเกี่ยวเนื่องกับความเป็นเอกราชและความเป็นไทย ไว้ให้ลูกหลานสืบไป