พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านของชาวไทยทรงดำ หรือไทยดำ บางก็เรียกว่า ลาวโซ่ง เป็นชาติพันธุ์ตระกูลไทย มีอัตลักษณ์ของตนเองอย่างโดดเด่นซึ่งไม่ซ้ำแบบใคร ไม่ว่าจะเป็นในเรื่องภาษาศิลปะการเย็บปัก การดนตรีและการร่ายรำ การแต่งกายทรงผม โดยมีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายตามหลักธรรมชาติ ก่อกำเนิดจากความตั้งใจของอาจารย์ถนอม คงยิ้มละมัย ลูกสาวชาวโซ่งและเป็นคนเมืองเพชรบุรีมาแต่กำเนิด อาจารย์ถนอมได้มีโอกาสเรียนหนังสือและจบมาทำงานเป็นครูในโรงเรียนที่อำเภอเขาย้อย ด้วยความที่มีเชื้อสายชาวโซ่งอาจารย์ถนอมเห็นว่า แม้กลุ่มผู้ใหญ่ยังจะเหนียวแน่นในเรื่องขนบประเพณีเดิมของชาวไทยโซ่ง แต่เด็กในปัจจุบันที่จะรู้จักประเพณีวัฒนธรรมและสามารถจดจำเรื่องราวรายละเอียดต่างๆของชาวโซ่งอยู่ได้นั้น หาได้ยากและน้อยลงเต็มที จึงเชื่อว่าการก่อตั้งพิพิธภัณฑ์น่าจะเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ดีเกี่ยวกับเรื่องวิถีชีวิตของชาวลาวโซ่ง วัฒนธรรม ความเชื่อและประเพณีปฏิบัติของชาวโซ่งได้ อาจารย์จึงเริ่มสร้างพิพิธภัณฑ์ในเขตบ้านของตนเอง