เมืองอู่ตะเภา ตั้งอยู่ในท้องที่หมู่ที่ 5 ตำบลอู่ตะเภา อำเภอมโนรมย์ จากสี่แยกถนนสายเอเซีย ประมาณ 5 กม. ระหว่างกม.ที่ 188 เลี้ยวซ้ายไปอีก 500 เมตร เป็นเมืองโบราณสมัย ทวาราวดี ผังเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมมุมมน มีเนื้อที่ 295 ไร่ มีอายุเก่าแก่นับพันปี เป็นเมืองหนึ่งใน บริเวณลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา อันมีคุณค่าทางโบราณคดีเป็นอย่างยิ่ง สภาพเมืองในปัจจุบันเป็นเมืองร้าง ยังมีคันคูเมืองปรากฏให้เห็นเด่นชัด คูเมืองกว้างประมาณ 40 เมตร คันดินกำแพงเมืองสูงประมาณ 6 เมตร สภาพพื้นที่เป็นเนินสูงและราบลุ่ม อยู่ที่บ้านอู่ตะเภา ตำบลอู่ตะเภา อำเภอมโนรมย์ ตัวเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมคางหมู อยู่ในบริเวณที่ราบริมลำน้ำหางสาคร มีลักษณะเป็นรูปวงกลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง๕ กิโลเมตร ตั้งอยู่ริมลำน้ำอู่ตะเภา รอบ ๆ เมืองมีระบบการชลประทาน และสระน้ำมีเมืองโบราณอยู่ใกล้ ๆ กันอีก ๒ เมือง คือ เมืองนครน้อย และเมืองนางเหล็กเป็นกลุ่มเมืองที่อยู่ในสมัยทวาราวดี มีลำน้ำผ่านเข้ามาเกือบกึ่งกลางของพื้นที่มีคูน้ำกว้างประมาณ ๑๙ เมตร คันดินสูงประมาณ ๙ เมตร บริเวณเมืองอู่ตะเภา และบริเวณโดยรอบเมืองมีโบราณสถานสมัยทวาราวดี ระหว่างพุทธศตวรรษที่๑๑ ๑๖ กระจายอยู่เป็นบริเวณกว้าง ได้พบธรรมจักรศิลา และเสาแปดเหลี่ยมฐานอิฐรูปวงกลมขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๗ เมตร สูง ๘๐ เซ็นติเมตร อันฐานที่ตั้งหรือรองรับเสาแปดเหลี่ยมและธรรมจักรขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง ๒ เมตร มีจารึกอักษรปัลลวะภาษาบาลี เรื่องธรรมจักรกัปวัตนสูตร